Genealogia

Cun la genealogia sefatschenta baul ni tard quasi mintga carstgaun. Differents motivs
meinan a quella lavur. Ella sa cuzzar sur biars onns ora. Biars han da far retschercas en
pliras vischnauncas e cantuns e schizun egl exteriur  quei che munta dapli lavur ed era
temps.
Il lungatg romontsch ha in bien ton pli bia pusseivladads d’exprimer ils grads da parentella
che per semeglia il lungatg tudestg. Ins patratgi vid igl aug da cusrins, aug da zavrins.
Per tudestg strusch da dir! Sch’il bab da A ed il bab da B ein frars, lu ein A e B cusrins 
(=emprem grad). Sch’il tat dad A ed il tat da B ein frars lu ein A e B zavrins (=secund grad).
Vinavon va ei cun basarins e lu basarets!

Exempels:
Il bab da mia dunna ei per mei miu sir.
La mumma da mia consorta ei per mei mia sira.
Ei dat pliras pusseivladads per che in um seigi miu quinau.
    El ei igl um da mia sora
    El ei il frar da mia dunna.
    El ei igl um dalla sora da mia dunna.
Per ch’ina femna seigi mia quinada, sto ella esser
    – u la dunna da miu frar
    – ni la sora da mia dunna
Sche jeu sco bab hai da ver quitau per il buob da mia dunna, ch’ei denton buca miu agen 
fegl, lu sundel jeu per quei buob il padraster ed el ei miu fegliaster.
Jeu sun il padrin da miu figliol ni da mia figliola.
Sch’ina femna ha ina figliola eis ella sia madretscha.
Quel che marida mia feglia ei miu schiender.
Quella che marida miu fegl ei mia brit.
Ils affons da miu aug e da mia onda ein mes cusrins e mias cusrinas.
Ils affons da mes affons ein mes biadis e mias biadias.
Il bab d’in da mes cusrins ei per mei aug, ni ils frars da miu bab e mia mumma.
Il padrin da mia feglia ei per mei il cumpar.
Ils affons da miu biadi ein per mei sutbiadis.
Tat e tatta da mes geniturs ein per mei basat e basatta.
Ils biadis dils fargliuns da miu tat e mia tatta ein per mei zavrins ni zavrinas.
La feglia da mia sora ei mia niaza.
La feglia dil frar da mia dunna ei mia niaza.
La feglia dalla sora da mia dunna ei mia niaza.
La feglia da miu frar ei mia niaza.

Quel che meina la spusa il di da nozzas en baselgia e ch’ei perdetga per quella letg e che
biars numnan „meina-spusa“ ha atgnamein num cambrer. La rolla feminina ha num 
cambrera.
In um ed ina dunna che han buca agens affons e prendan in affon en lur casa per il qual els
ein sco geniturs numn’ins bab nutrider e mumma nutridra.
Sche miu bab marida suenter la mort da mia mumma ina secunda gada, ei quella femna
per mei mia madregna.