Rapports

Rapport annual 2018

Preziadas amitgas, preziai amitgs digl Archiv cultural Sumvitg
      
Avon exact 364 dis essan sentupai tier nossa secunda radunonza generala cun 35 participontas e participonts.
Silvio Degonda oriunds da Rabius e sesents a Lucerna ha raquintau sur da sia vasta e fetg interessanta activitad pil marcau da Lucerna e sias experientschas fatgas sils pli divers camps d’activitad professiunala.
Suenter radunonza havein gudiu in excellent “apéro riche” preparaus dall’ustria Placi Pign.
Tenor il program da lavur presentaus alla radunonza generala ei igl archiv vegnius aviarts pliras gadas l’emprema sonda dil meins naven dallas 10:00 entochen allas 12:00 per tut tgi che leva dar in’egliada viaden ellas archivalias. Il diember da visitaders ei staus era igl onn vargau ualti maghers. Tuttina duei quella purschida vegnir mantenida vinavon. Forsa che tec a tec vegnan dapli visitaders per sfegliar empauet en nossas interessantas truvaglias.
Ils 25 d’uost han 16 commembras e commembers visitau il museum La Truaisch a Sedrun. Nies actuar ed archivar Tarcisi ha mussau cun grond plascher a nus las bellezias da “siu” museum, gie el tarlischava sco in marenghin ed haveva quetun da menar nus tras las variontas stanzas dedicadas al viver da pli baul. Nundumbreivlas caussas dattan leu perdetga dalla veta da nos antenats. Fetg interessanta ei era la viseta el tschaler da cristallas stada, nua ch’il curatur dil museum ha saviu mussar ina roscha scazis ord ils fuorns da cristallas tuatschins, en special il Milarit da Conrad Berther cun ina grondezia sco ei dat probabel negliu auter sil mund. Ina fetg biala viseta en Tujetsch, che ha lu menau nus per finir tier in sitg el Hotel Cruna. Engraziel fetg Tarcisi per quei bellezia suentermiezdi enta Sedrun.
Actualmein havein ina gliesta cun 182 commembras e commembers dils quals entgins han bein pagau en ina contribuziun denton plitost per segidar cull’uniun e meins per daventar commembra ni commember. 
El decuors digl onn vargau havein giu pliras visetas egl archiv cultural, denter auter las sentupadas dallas annadas 1943 e 1963 da nossa vischnaunca.
Per saver mussar meglier fotografias ord nies archiv havein cumprau ina televisiun fetg gronda che lubescha da mirar bein ed era da lunsch las fotografias. Il fatg che las visitadras ed ils visitaders eran strusch da dumignar naven dalla televisun cullas fotografias da pli baul, muossa che quell’investiziun ei stada fetg giavischada.
Ina lavur fetg impurtonta egl archiv ei la digitalisaziun da fotografias. Quei havein saviu far cun biaras fotografias che ein gia egl archiv sco era cun collecziuns da fotografias da commembras e commembers ni d’autras persunas che han purtau egl archiv da lur fotografias per schar digitalisar. Secapescha che nus havein lu era saviu salvar in exemplar digitalisau per nies archiv che dumbra actualmein varga 3000 fotografias.
Igl 1. da december havein giu il tradiziunal di dallas portas aviartas. Il scopo da quei di ei da mussar empauet tgei che ha anflau la via en nies archiv e quei tier in bien discuors e cun tustgets e caffè. Ils tustgets ein vegni sponsurai dalla Casa sogn Giusep. Cordial engraziament persuenter. La participaziun ei stada in tec megliera ch’igl onn vargau, denton buca aschia ch’ins havess stuiu star en collona per sfegliar ellas scatlas ed els cudischs. Tut quels ch’ein stai sin viseta ein sesmarvegliai, tgei interessantas truvaglias che nies archiv cuntegn gia.
Avon cuort ei igl alarm da fiug vegnius installaus ella stanza digl archiv cultural sco era ellas stanzas dil biro Deplazes, ella stanza che survescha pli tard lu agl archiv dalla pleiv sco era en pliras ulteriuras stanzas ed en zuler dalla scola. Per finir il project survegn igl archiv las proximas jamnas lu aunc ina nova porta d’entrada pli resistena al fiug che l’actuala. La segirada da baghetgs dat ina contribuziun per quei indrez e cun plirs utilisaders da quei survetsch san ils cuosts vegnir reparti sin pliras schuialas. Aschigleiti ch’ils recepturs vid il plantschiu su constateschan fem, vegnan ils pumpiers immediat alarmai entras la polizia cantunala. Cun quei alarm da fiug havein ussa fatg tut il pusseivel per schurmegiar nies archiv dalla destrucziun entras incendis.
Cul program d’archivar stat ei buca aunc aschi bein. Nus havein aunc buca anflau in adattau program e spitgein silla Fundaziun da fotografias Grischuna che ei lundervi dad evaluar in tal che fuss era adattaus per archivs culturals sco il nies.Il mument ei la finanziaziun aunc in crap da scarpetsch. Nus quintein fermamein cun quei program e tgirein vinavon pazienzia en caussa.
Ina interessanta investa en fotografias, denter auter era da nossa vischnaunca, dat la plattafuorma:  “nossaistorgia.ch“
Dapi igl onn vargau essan commembers da Museums Grischuns che vegn a presentar el decuors digl onn current la 3. ediziun dil cudischet “Die Museen und Kulturarchive im Kanton Graubünden” che dat lu era ina cuorta investa egl archiv cultural da Sumvitg.
Per la finiziun da miu rapport astgel engraziar. Cordialmein engraziel a tut quellas e quels che ein s’engaschai dapi la davosa radunonza generala en favur da nies archiv. In grond engraziament admettel a mes collegas da suprastonza per la fetg buna collaboraziun ed il grond engaschi per noss’uniun e pigl archiv. Jeu engraziel alla vischnaunca da Sumvitg cordialmein che nus astgein duvrar la stanza digl archiv gratuitamein. In engraziament tut special admettel agl archivar Tarcisi ed al cassier Pieder. Els dus prestan fetg gronda lavur per nies archiv. Il tschaffen da luvrar vid fotografias, cudischs, scartiras ed autras archivalias carmala els dus regularmein cheu egl archiv. Il Pieder haveva detg, cu jeu hai giu dumandau el da vegnir ella suprastonza digl Archiv cultural Sumvitg, ch’el hagi lu forsa buca aschi bia peda ed era buca il tschaffen ch’ei drovi per quei pensum. Ussa ha il Pieder per propi tschaffenun ed adina aunc in tec temps per nies archiv, il meglier mussament che quei tschaffen vegn schon, sch’ins s’occupescha in tec pli intensiv culla fascinonta lavur d’archiv. Quei fiug giavischel aunc a biaras e biars da vus. S’annunziei nunschenadamein sche vus leis far enzatgei per nies archiv. A vus dus engraziein per vossa gronda e preziusa.
A vus tuts che essas vegni oz cheu engraziel per vies sustegn ed jeu supplicheschel vus danovamein da motivar vus sez e vos confamiliars, parents ed enconuschents da purtar agl archiv cultural tut quei che vus haveis rimnau e leis ussa haver conservau en in liug segir.    
Communablamein lein nus vinavon schar crescher nies archiv e cun quei igl arcun dalla memoria da nossa communitad, da nossa vischnaunca.
Engraziel fetg
Walter Deplazes, president
        
Rapport annual 2017
Preziadas amitgas, preziai amitgs digl archiv cultural Sumvitg
Lein entscheiver cun in tec statistica sur dil cuntetgn da nies archiv:
–       102 scatlas pauc ni bia emplenidas,
–       500 cudischs romontschs,
–       233 cudischs tudestgs,
–       38 cudischs documentars,
–       224 cudischs da scola,
–       898 periodicas (Tschespet, Calender Romontsch, Pelegrin etc.),
–       ca. 300 cudischs religius,
–       ca. 60 cudischs da cant,
Total: ca. 2250 cudischsAvon exact 364 dis havein giu noss’emprema radunonza generala cun 23 participonts.
Lucas Deplazes oriunds da Surrein e sesents a Berna ha raquintau sur da sia vasta activitad schurnalistica per l’Agentura da novitads romontscha en casa federala a Berna.
Suenter radunonza havein gudiu in excellent apero preparaus dall’ustria Placi Pign e sponsuraus dalla firma Beer SA.
Tenor il program da lavur presentaus alla radunonza generala ei igl archiv vegnius aviarts mintga emprema sonda dil meins naven dallas 10:00 entochen allas 12:00 per tut tgi che leva dar in’egliada viaden ellas archivalias. Il diember da visitaders ei staus ualti maghers, aschia che la suprastonza ha lu decidiu dad arver igl archiv mo mintg’auter meins. Il magher diember da visitaders muossa ch’ins enconuscha probabel buca avunda nossa purschida ni ch’ins ha retenientschas da vegnir e mirar per buca stuer schar dir ch’ins hagi marveglias. S’interessar per nossa historia, pils documents da fotografias, scartiras etc. che muossan nossa historia ei denton nuot schliet, anzi enzatgei fetg bi e nus havein plascher da mintgina e mintgin che fa ina viseta agl archiv. Pia era vus cheu presents astgeis vegnir sin viseta ed astgeis era intimar vos enconuschents da mirar viaden en nossas truvaglias.
Ils 19 d’uost han ina commembra e nov commembers visitau il Museum Alpin da Gallus Giger a Curaglia. Igl anteriur cusunz dalla claustra da Mustér e passiunau rimnader ha aviert las portas da siu clavau nua ch’el ha exponiu ina roschada dad objects museals da tuttas sorts ed uisas. In museum nua ch’ins sa tuccar en e prender giu da cruna ils object ed examinar quels da tuttas varts, gie schizun empruar ora sch’ei funcziuneschan aunc. Ei ha dau bia da mirar e paterlar sur da biars objects empau pli curios. Suenter la viseta el museum ha il Gallus cun sia dunna ch’ei oriunda da Rabius envidau nus a puschegn, denton buca senza haver mussau a nus ses tracturs che tarlischavan bunamein aschi fetg sco lur patrun. Quels ch’ein stai san dar perdetga ch’igl ei stau in interessant e bi viadiet enta Medel.
Igl ocotober havein scret a rodund 430 anteriuras convischinas e convischins che ein ussas sesentas ni sesents ordeifer nossa vischnaunca per informar sur digl archiv cultural, mo era per far gust da dar in u l’auter scazi per metter quel en salv en nies archiv. Secapescha che nus havein era dumandau da daventar commembra ni commember da noss’uniun ed in bufatg diember ha dau suatientscha a nossa damonda. Sche vus saveis d’enzagi che ha buca survegniu quei scriver da nus e daventass bugen commembra ni commember duei en l’adressa e lu informein nus quella ni quel.
Actualmein havein ina gliesta cun rodund 190 commembras e commembers dils quals entgins han bein pagau en ina contribuziun denton per segidar cull’uniun e meins per daventar commembra ni commember. Neis cassier Pieder dat lu la survesta sur dil diember e sur dallas contribuziuns pagadas.
Il di da lavur previus il matg ei vegnius menaus atras ils 18 da november. In bi diember da commembras e commembers, numnadamein endisch, ei vegnius ensemen per registrar cudischs, digitalisar fotografias e dias, far uorden cun periodicas ed auter bia. Sut la reschia dil Tarcisi e dil Pieder ei vegniu fatg gronda e buna lavur. Sur miezdi ha ei dau in pign lunch e la caschun per quei ni tschei discuors sur dalla lavur fatga.
Engraziel a tut tgi che ha priu part.
Pils 25 da november avon miezdi havein envidau en tut ils archivars communals ed era ils responsabels dallas vischnauncas per la cultura sco era nos collegas dils ulteriurs archivs culturals dalla Surselva en nies archiv tier in inscunter. Ser Andrea Bernard havess giu da referir sur dalla reformaziun en Surselva, in interessant tema gest a Surrein. Ser Andrea ei denton vegnius clamaus tier in malsaun sin pugn da mort, aschia che quella premiera dad in referat cun in tema protestant cheu a Surrein ei dada ell’aua. La finamira principala da quei inscunter ei denton stada da mussar nossas truvaglias e lu era scumiar meinis ed experientschas fatgas a mintga present. Dabia damondas ein vegnidas discussiunadas, gie ins sa dir in inscunter che ha purtau buna raccolta a tuts. Per finir han ils biars priu la caschun da guder in bien furtem cun ossa ell’ustria Placi Pign.
Ils 16 da december havein giu il di dallas portas aviartas, in di che duei daventar in arranschament tradiziunal da nies archiv. Per la fin digl onn tier petta, tustgets e caffè, mirar tgei ch’ei dat da niev da mirar egl archiv. Entginas da nossas dunnas han procurau per pettas ed ad ellas seigi engraziau cordialmein. Era sche la partizipaziun ei stada onns magra ei igl interess da sfegliar ellas scatlas ed els cudischs staus fetg gronds e buns discuors ein vegni menai quei di.
Duront igl onn ora ein diversas gruppas ed era singulas persunas s’annunziadas per ina viseta egl archiv. Il Tracisi ni il president han informau sur digl archiv e mussau quei ni tschei scazi. Ins sa constatar ch’igl interess per nies archiv crescha tuttina tec a tec.
Nies commember Clau Soler ha mess a disposiziun entgins interessants exponats ord siu vast archiv persunal per nossas vitrinas, adina tenor in tema, aschia la scola 1950-60, apparats da fotografias, emprema sontga communiun e devoziunalias.
La cumissiun da cultura da nossa vischnaunca che vegn presidiada da nies commember Vitus Bass ha proponiu alla suprastonza communala da dar 5’000 francs ord il preventiv disponibel dalla cumissiun per fatgs culturals a nies archiv per segidar tier igl acquist dil program d’archivar. Engraziel fetg alla cumissiun da cultura ed alla suprastonza commnala.
Il mars 2018 ei igl Archiv cultural Sumvitg vegnius prius si sco commember dils Museums Grischuns, secapescha suenter haver tschentau la corrispundenta damonda.
El proxim temps vegn igl indrez d’alarm da fiug installaus, in umbrival che possibilitescha da stgirentar la stanza digl archiv vegn montaus sco era ina crun per metter si las Gasettas Romontschas. El rom da sias pusseivladad finanzialas decida la suprastonza tenor basegns da metter neu quei ch’ei necessari pil beinfuncziunar da nies archiv.
El decuors dad uonn duei il program d’archivar sche pusseivel vegnir aquistaus. Demai ch’igl ei buca lev d’eleger la dretga software fagein empau vess cun quella decisiun e sperein dapi daditg sin dapli agid si digl archiv cantunal.Per la finiziun da miu rapport astgel engraziar.
Cordialmein engraziel a tut quellas e quels che ei s’engaschai dapi la davosa radunonza generala en favur da nies archiv.
In grond engraziament admettel a mes collegas da suprastonza per la fetg bunca collaboraziun ed il grond engaschi per noss’uniun ed igl archiv.
Jeu engraziel alla vischnaunca da Sumvitg cordialmein che nus astgein duvrar la stanza digl archiv gratuitamein.
In engraziament tut special admettel agl archivar Tarcisi ed al cassier Pieder.
Ch’il Tarcisi ei schi da dir infectaus cul virus “amur d’archivs” ei a nus tuts ualti clar. Nies cassier Pieder ei probabel era vegnius infectaus da quei virus il davos onn. Biaras uras ha el luvrau egl archiv ed ei sespecialisaus sin tut quei che ha da far cun tecnica speciala, aschia digitalisar plattas da glas, copiar cassettas da VHS sin DVD, etichettar scatlas ed auter bia.
A vus dus engraziein per vossa gronda e preziusa lavur cun grond applaus.
Tut tgi che vul era s’engascahr per nies archiv sa da tut temps s’annunziar tier mei ni tiel Tarcisi.
A vus tuts che essas vegni cheu oz engraziel per vies sustegn ed jeu supplicheschel vus da motivar vos confamiliars, parents ed enconuschents d’entrar en noss’uniun ni aunc pli impurtont da metter a disposiziun agl archiv cultural quei ni tschei scazi.    
Communablamein lein nus schar crescher nies archiv e cun quei igl arcun dalla memoria da nossa communitad, da nossa vischnaunca.
Il president Walter Deplazes


Rapport presidial digl onn 2016

Emprem onn dall’Uniun Archiv cultural Sumvitg (UACS)
Radunonza generala, ils 29 d’avril 2017, ell’aula dalla casa da scola a Surrein.

Preziadas amitgas, preziai amitgs digl Archiv cultural Sumvitg
Scartiras e documents ein ils
            patratgs dalla vischnaunca,
                             ils archivs lur memoria
quei di il scribent e filosof tudestg Novalis.

Igl interess da conservar l’immensa ierta culturala e historica da nossa vischnaunca ei probabel staus ina dallas raschuns che han schau seradunar buca meins che 40 persunas ils 31 da schaner 2016 cheu en questa aula per fundar l’Uniun Archiv cultural Sumvitg.
La radunonza da fundaziun ha decidiu da fundar l’Uniun Archiv cultural Sumvitg, ha approbau las statutas, fixau la contribuziun annuala ed elegiu l’emprema suprastonza ed ils revisurs da quen. Plinavon ei il manual d’acziun vegnius approbaus, il qual fuorma la basa per la lavur egl archiv cultural.
Sco capital d’entschatta ha la vischnaunca surdau alla giuvna uniun la summa da 50’000 francs. Bein in clar mussament ch’il tgamun politic da nossa vischnaunca giudichescha in archiv cultural sco fetg impurtonts per nossa communitad.
Ils 16 da fevrer 2016 ei la suprastonza serimnada tier sia emprema seduta.  Ella ha denter auter elegiu il logo dall’uniun e digl archiv e priu las necessarias decisiuns per la realisaziun digl archiv cultural en casa da scola a Surrein.
Da differentas persunas ei suenter la radunonza da fundaziun vegniu fatg gronda e preziada lavur per recaltgar commembras e commembers per noss’uniun. Grazia a biars da vus ei l’Uniun Archiv cultural Sumvitg sin buna via e sa dumbrar actualmein buca meins che 120 commembras e commembers.
A tut tgi che ei cheu s’engaschaus persuenter grond engraziament.Ils 19 da fevrer ein il president ed igl acutar Tarcisi s’entupai a Glion culs interessents per la fundaziun digl Archiv cultural Foppa, ina sentupada organisada e tgamunada dil plevon ser Jan-Andrea Bernhard, lu aunc plevon a Castrisch ed oz president digl Archiv cultural Foppa e contuorn.
El fratemps ein las empremas lavurs per la realisaziun digl archiv cultural vegnidas surdadas e quei la furniziun dalla lenna pil mobiliar alla firma Robert Bundi, la furniziun dil computer e dil squitschader sco era las installaziuns da quels alla firma edecom computer SA e la furniziun dallas portas da glas per las vitrinas alla firma Degonda SA.L’entschatta avrel ei la stanza pigl archiv vegnida colurada da niev avon che las mobilias ein vegnidas montadas la sonda dils 9 d’avrel 2016.
Entgins scrinaris che ein era commembers da noss’uniun han montau las mobilias e pli tard lu era la portas da glas per las vitrinas. A tut quels che han colurau la stanza e montau il mobiliar grond engraziament.
Las crunas vitas ein lu bein gleiti vegnidas emplenidas cun 300 scatlas normadas per deponer lien las archivalias. La gronda meisa da seduta ha survegniu suppias adequatas e suenter las installaziuns dil computer e dil squitschar era igl archiv cultural semtgaus per entscheiver siu pensum.
Ils 11 d’avrel havein nus visitau igl Archiv Culturel Engiadin’Ota a Samedan per seschar informar co els han organisau lur archiv che ei fetg vasts e vegn menaus dapi rodund 30 onns ella Chesa Planta. Priu part da quella viseta han il president ed igl actuar da noss’uniun sco era interessents per ina tala uniun dalla Foppa e dalla Lumnezia.
Il Tarcisi ei lu immediat semess alla lavur ed ha fatg tuttas preparativas per saver metter las empremas archivalias el niev archiv. E dapi igl avrel 2016 entochen oz han archivalias da 40 persunas resp. uniuns anflau in plaz en nies archiv. Ord quels donaturs less numnar sur Giusep Cathomas igl emprem donatur che ha surdau la gronda part da ses cudischs cu el ha sligiau si siu tenercasa a Rabius e Gion Lutz che ha surdau agl archiv plirs tschiens cudischs romontschs, per part fetg vegls. Il relasch dalla Maria Beer ei vegnius surdaus agl archiv entras sia famiglia. Augustin Candinas ha surdau in grond diember da cudischs e scartiras, denteren fetg interessantas ed Anton Bass ha surschau in bi quantum documents dil menaschi  d’alp Naustgel e dil vischinadi e la corporaziun d’aua da Surrein. Cun pliras persunas essan en contact per surprender lur rimnadas da cudischs, fotografias, scartiras ed auter bia. Tgi che visita igl archiv vesa tut tgi che ha gia surdau enzatgei.
Tut il material che vegn purtaus egl archiv vegn registraus da grop en in protocol d’entrada. Tut ils cudischs vegnan bulai cul num dil donatur e mess sin cruna da cudischs. Aschia vesa mintga visitader da tgi che tgei cudisch sin cruna deriva. Tuttas dublettas, vul dir cudischs che ein en plirs exemplars avon maun, vegnan messas en scatlas. Fotografias, scartiras, documents etc. vegnan mess tut ensemen en scatlas che portan mintgamai il num dil donatur.
Tec e tec ei aschia il archiv vit vegnius emplenius ed il plascher dalla suprastonza ei staus gronds a caschun da sia seduta dils 17 da zercladur nua ch’igl archivar Tarcisi ha informau sur dil stan dallas lavurs ed era mussau tgei truvaglias che han anflau la via egl archiv. Per emplenir las vitrinas cun quella ni tschella caussa interessanta ha’l Tarcisi empristau ora entgins objects digl archiv sco era dil Museum la Truaisch da Tujetsch.
Il settember han commembras e commembers sco era tuttas ulteriuras vischinas e vischins da nossa vischnaunca survegniu ina informaziun detagliada sur digl archiv cultural.
Sut il tetel “Archiv ni pupi vegl?” ha il Museum regiunal Surselva envidau la sonda dils 29 d’october interessai sco era tals che rimnan documents, fotografias etc. a Glion en Casa communala per presentar ed era schar valetar lur scazis. Igl Archiv cultural Sumvitg ensemen cugl Archiv communal da Tujetsch ein era stai presents cun ina gronda meisa bein tgemblada cun da tuttas truvaglias. Nies archivar Tarcisi ha presentau quellas als visitaders cun grond tschaffen e cun da tuttas historiettas, aschia che quell’acziun ei stada pils dus archivs da Sumvitg e Tujetsch in grond success, era sch’il diember dils visitaders a quell’acziun dil Museum Regiunal Surselva a Glion ei staus fetg mudests.
Ils 11 da december 2016 ha giu liug en casa da scola a Surrein la vernissascha dil cudisch “Nies tratsch – Nums locals dalla vischnaunca Sumvitg da Paul Mathias Cathomas”. La cumissiun da cultura dalla vischnaunca ha presentau quella voluminusa ovra cun buca meins che 1800 nums locals.
Avon la vernissascha sco era suenter quella ha igl archiv cultural aviert las portas ed in grond diember da visitaders ha priu la caschun da mirar co quei archiv vesa ora e tgei ch’ei gia archivau leu.
Forsa che bein enqualin ha survegniu cun quella investa egl archiv la confidonza necessaria ch’ei drova per saver deponer da siu agen uorden en quei liug.
Il regal da Nadal dalla Banca Raiffeisen Cadi ei vegnius surdaus il december al Club da skis Mustér ed agl Archiv cultural Sumvitg. Il directur Alfons Quinter ha surdau il schec da mintgamai 5000 francs allas duas uniuns. La Quotidiana ha rapportau surlunder. Nus engraziein grondamein alla Banca Raiffeisen Cadi per quei generus regal da Nadal. Giusep Bearth che fa part dil cussegl d’aministraziun dalla banca e che ei in da nos dus revisurs e che ei probabel buca il davos era in tec la cuolpa che nus havein survegniu quei schenghetg, duei purtar nies engraziament als gremis dalla banca.
Ils 24 da mars 2017 ei la pagina d’internet digl Archiv cultural Sumvitg vegnida aviarta per la reit mundiala. La firma luna mediadesign da nies commember Andy Monn ha  realisau quella pagina.  Igl archivar Tarcisi ha lu empleniu ora quella cun da tuttas interessantas informaziuns e fotografias, aschia ch’il visitader survegn in vast maletg sur digl archiv cultural.
A caschun dalla radunonza da suprastonza che ei era stada ils 24 da mars 2017 ei vegniu decidiu dad installar in indrez d’alarm da fiug pigl archiv cultural. Tenor pusseivladad duei in tal indrez era vegnir installaus pil futur archiv dalla pleiv da Sumvitg ella stanza gest sper igl archiv cultural sco era el biro Deplazes. Aschia san ils cuosts da rodund 9000 francs vegnir reparti.
In indrez d’alarm da fiug ei fetg necessaris pigl archiv cultural, porscha quel gie la segirtad ch’in eventual fiug egl archiv vegn registraus ladinamein e ch’ils pumpiers san fetg spert lu era stizzar quel. Il grond diember da scazis prezius egl archiv giustifichescha ina tala investiziun ed il preventiv per 2017 preveda quell’investiziun.  
L’entschatta avrel ha la suprastonza communala dau suatientscha alla damonda digl archiv cultural sa saver prender investa digl archiv communal e da giudicar leu ensemen cugl archivar communal, tgei archivalias che fussen adattadas da vegnir disloccadas digl archiv communal egl archiv cultural e che fussen aschia lu accessiblas alla populaziun. Ei setrata cheu per exempel da cudischs dallas alps, da projects vegls sco l’ovra dalla Greina ed auter interessant.
Il davos temps ein il Tarcisi ed il Pieder Wieland s’occupai pli intensiv culla digitalisaziun dallas fotografias. Las massa fotografias che ein gia egl archiv ston vegnir sortidas ed in grond diember da quellas vegn lu era digitalisaus per aschia saver presentar in interessant archiv digital da fotografias silla pagina d’internet. La lavur che sto vegnir fatga persuenter sco era ulteriura lavur per la registraziun dallas archivalias ei in dils pensums che duei vegnir lantschaus 2017.
Bugen prendel la caschun d’engraziar a tut quellas e quels che ei s’engaschai dapi la radunonza da fundaziun per endrizzar e preparar igl archiv, aschia ch’el ei ussa promts e sa entscheiver siu pensum.
In grond engraziament admettel a mes collegas da suprastonza per la fetg buna collaboraziun ed il grond engaschi per nies archiv.
In engraziament tut special admettel a nies archivar Tarcisi. Tut profundaus ella lavur e quei cun immens grond plascher anflan ins el ussa adina pli savens egl archiv e sia fatscha tarlischa sco in marenghin cu el sa sfegliar e sfugatar ellas scatlas che vegnan purtadas egl archiv. Cun sia enorma experientscha sco archivar eis el bien spért e fundau cussegliader e cun siu entusiassem e plascher derasa el la dretga atmosfera en nies giuven archiv. Tgi che ha gia udiu co el sa s’inflammar per sia lavur ei franc perschuadius che las archivalias ein en fetg buns mauns. Preziau Tarcisi, nus tuts engraziein a Ti oz cun in liung applaus per Tia zun preziada lavur e nus fagein quei applaus culla ferma speronza che Tiu fiug pigl archiv cultural da Sumvitg ardi aunc biars onns dil bi e dil bein.A vus tuts che essas vegni cheu oz engraziel per vies sustegn ed jeu supplicheschel vus da motivar vos confamiliars, parents ed enconuschents d’entrar en noss’uniun ni da metter a disposiziun agl archiv cultural quei ni tschei scazi.    
Communablamein lein nus schar crescher nies archiv e cun quei igl arcun dalla memoria da nossa communitad, da nossa vischnaunca.
Engraziel fetg.         
Foto: Teofil Schmid, Sedrun